در این کتاب نویسنده کوشیده تا با تحلیل رمان‌های احمد محمود نشان دهد که چگونه او از ساختار خانه و خانواده در «همسایه‌ها» آغاز می‌کند و به‌آرامی به سوی ساختار جامعه حرکت کرده و در «داستان یک شهر» حرکت خود را به عمق جامعه ادامه می‌دهد و در «درخت انجیر معابد» مثلث خانه، جامعه و جهان را در این سه اثرش مورد تأکید قرار می‌دهد. در این چرخه وی به همان تعهد اجتماعی عمل کرده و آینه‌ای در برابر این سه رکن داستان ـ خانه، اجتماع و جهان ـ قرار می‌دهد و به معضلات زمانۀ خود که هنوز صادق و غالب است، نگاهی ژرف می‌اندازد. در نمایش این حقایق از ترفندها و تکنیک‌های داستانی غافل نمانده و آنها را وسیلۀ پرداخت درون‌مایۀ آثار ارزندۀ خود قرار داده است و به دغدغه‌هایی که بیش از شش دهه دغدغۀ سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی نویسندگان و شعرای ما بوده است، هنرمندانه جان داده است. در این مسیر نیز به تدریج به عمق و پختگی و بلوغ بیشتر نایل شده که در آخرین رمان وی به تفصیل در این کتاب بررسی شده است.

فهرست مطالب کتاب: سخن مؤلف/ فصل اول: همسایه‌ها/ فصل دوم: داستان یک شهر/ فصل سوم: درخت انجیر معابد/ فصل چهارم: تکنیک‌های داستانی احمد محمود