«در ستایش عقل» با عنوان فرعی «چرا دموکراسی وامدار عقلانیت است» عنوان کتابی است از مایکل پاتریک لینچ که با ترجمه یاسر میردامادی در نشر نو منتشر شده است.

نویسنده این کتاب این پرسش ها را طرح کرده که چرا عقل اهمیت دارد؟ اگر که همه چیز در نهایت مبتنی است بر ایمان کور یا غریزه درونی (و به نظر می رسد باور بسیاری از مردمان چنین باشد)، اهمیت عقل در چیست؟ چرا صرفا بسنده نکنیم به آنچه به آن اعتقاد داریم، حتی اگر با شواهد در تضاد باشد؟

وقتی در چشم انداز کنونی فرهنگی و سیاسی مان اعمال قدرت و انگ زدن و دخل وتصرف در حقایق بسیار موثرتر است از استدلال ورزی، چرا به خودمان زحمت تبیین عقلانی بدهیم؟ مایکل لینچ با طرح این پرسش ها بار دیگر اهمیت عقلانیت و عقلانی فکر کردن را طرح کرده است.

او با استدلال های فلسفی به چالش ها و آسیب های پیش روی عقلانیت نیز اشاره کرده و درباره این خطرات هشدار داده است. او این استدلا ل ها را به گونه ای همه فهم و روان مطرح کرده و از این رو طیف وسیعی از خوانندگان می توانند مخاطب این کتاب باشند.

آنتونی گوتلیب، نویسنده کتاب «رویای عقل»، درباره اهمیت کتاب «در ستایش عقل» و شیوه نگارش کتاب می گوید: «برخی روان شناسان و فیلسوفان نقش عقل را در زندگی ما کم اهمیت جلوه داده اند. مایکل لینچ کار فوق العاده ای انجام داده است در توضیح اینکه عقل چیست و چرا هیچ بهانه خوبی برای کنار گذاشتن عقل، این بهترین ایده روشنگری، وجود ندارد. چیزی که در مورد کتاب قابل توجه است، سبک آن است: نویسنده استدلال های عمیق را با پرداختی همه فهم به پیش می برد».

«در ستایش عقل» از مقدمه، شش فصل و یک موخره تشکیل شده است. فصل های شش گانه کتاب عبارت اند از: «امید و عقل»، «نه برده، نه ارباب: عقل و عاطفه»، «خواب و خیال محض»، «دلایل ته می کشند: سنت و عقل سلیم»، «سنت مقدس انسانیت» و «حقیقت و غم فراق».

استدلال اصلی لینچ در این کتاب این است که عقلانیت و دموکراسی و جامعه مدنی ملازم عقلانیت و نگاه علمی به امور هستند و در فقدان عقلانیت دموکراسی نیز از میان می رود؛ چرا که خودکامگی به راحتی بر جامعه حاکم می شود.

او عقلانیت را مقابل باورهای کلیشه ای رایج و اطاعت کورکورانه می داند و معتقد است که نگرش عقلانی ما را از تعصب و پیش داوری و جانبداری های بی پشتوانه دور می کند. لینچ به تاثیر مهم و قابل توجه عقلانیت در عرصه سیاست توجه کرده و نشان داده که چگونه عقلانیت می تواند از ساختار دموکراسی محافظت کند.

یکی از اهداف او در کتاب «در ستایش عقل» این است که خواننده را متقاعد کند نگرانی های شکاکانه نگرانی هایی جدی و از خیلی جهات قابل فهم اند، اما می توان به آنها پاسخ داد. او می گوید عقل واجد اهمیت است و دلیل گرایی مهم است و اهمیت آن نیز تنها برای آرمان های والای دانشگاهی نیست.