محسن آزموده
روزهای آخر سال فرصت خوبی است برای پیشنهاد کتاب. درست است که کتاب گران شده، اما انصافا هنوز هم در مقایسه با سایر کالاهای فرهنگی و غیرفرهنگی ارزان تر است و از هر لحاظ که بسنجیم، ماندگارتر، عمیق تر. دنیا خیلی رنگارنگ و متنوع شده و سرگرمی ها زیاد. اما تردیدی نیست که همچنان کتاب مطمئن ترین و در عین حال متواضع ترین رفیقی است که ظاهرا خاموش و بی ادعا خود را در برابر ما می گشاید و با افسون کلمات و جمله ها، ما را از آنجایی که هستیم به جهان های موازی دیگر رهنمون می شود، به دنیای پیچیده و جذاب ذهن متفکران و نویسندگان. در ادامه می خواهم سه کتاب جدید از نشر مرکز را که یکی در حوزه مغزپژوهشی اجتماعی-انتقادی است و دو تا در حوزه فلسفه معرفی کنم.

زیستن در جهان دوپاره
این کتاب مجموعه ای از یادداشت های دکتر عبدالرحمن نجل رحیم، عصب شناس و متخصص مغز و اعصاب است که همچنانکه در حرفه تخصصی خود پزشکی حاذق و شناخته شده، قلمی روان و شیوا هم دارد و سال هاست که در زمینه های بینارشته ای به ویژه ارتباط عصب شناسی و علوم شناختی با علوم انسانی کار کرده و در حوزه عمومی نیز روشنفکری متعهد و پرکار است. دکتر نجل رحیم به نوشته خودش در این یادداشت ها کوشید مفاهیم و مسائل پیچیده و کمتر آشکاری را که امروزه در مغزپژوهی پدیداری اجتماعی-انتقادی مطرح است، با خوانندگان در میان بگذارد. عواقب پزشکی کالامحور، نفوذ نورولوژی در فلسفه قاره ای، نقدی بر پزشکی امروز، ضرورت دانشگاهی شدن روانشناسی مثبت نگر و شست وشوی مغزی از افسانه تا واقعیت عنوان شماری از یادداشت های جذاب و خواندنی این کتاب هستند.

مرض تا به موت
مرض تا به موت، عنوان یکی دیگر-از معروف ترین- کتاب های سورن کی یرکگور است که صالح نجفی آن را به فارسی ترجمه کرده. نجفی تاکنون چندین کتاب مهم و اساسی از این فیلسوف بزرگ دانمارکی به فارسی ترجمه کرده و الحق و الانصاف نقش انکارناپذیری در معرفی اندیشه های او به فارسی زبانان ایفا کرده است، کتاب هایی چون تکرار، یا این یا آن، مفهوم اضطراب، مفهوم آیرونی. البته همان طور که خود نجفی در مقدمه نوشته از کتاب حاضر قبلا دو ترجمه دیگر هم به فارسی منتشر شده بود: اولی توسط رویا منجم با عنوان «بیماری به سوی مرگ» و دومی به وسیله مسعود علیا با عنوان «بیماری منتهی به مرگ». از آنجا که کی یرکگور این عنوان را از انجیل یوحنا اخذ کرده، صالح نجفی به نوشته خودش برای حفظ آهنگین بودن و غرابت تعبیر، به ترجمه قدیم کتاب مقدس رجوع کرده و آن را «مرض تا به موت» نامید. او سه مقدمه بر کتاب را هم ترجمه کرده است، مقدمه والتر لوری، مقدمه تاریخی هاوارد وی. هانگ و ادنا اچ. هانگ و مقدمه الستر هنی. مرض تا به موت، به نوشته والتر لوری، در حقیقت آناتومی ماخولیاست، کالبدشناسی یا تجریه و تشریح حالت سودایی. او کتاب را «تکرار» مشهورترین کتاب کی یرکگور یعنی «ترس و لرز» می خواند و می نویسد: کی یرکگور در این کتاب به تشخیص بیماری قناعت نمی کند، بلکه تجویز درمان هم می کند. در نوشته های گذشته اش- چون خودش هنوز شفا نیافته بود- فقط می توانست به شیوه ای عام نشان دهد که شفای این مرض را باید در دین جست. در اینجا فرمول دقیق سلامت را تجویز می کند: اینکه خود «از طریق برقرار کردن رابطه میان خود و خود خویش ریشه می دواند. این دقیقا تعریف ایمان است.»

هوموساکر
«هوموساکر به معنای تحت اللفظی انسان مقدس در حقوق روم قدیم به کسی گفته می شود که اگر کسی او را می کشت قاتل به شمار نمی آمد و با این حال امکان قربانی کردن او هم وجود نداشت. در نتیجه هوموساکر شخصی بود بیرون از دایره قانون». جورجو آگامبن، فیلسوف معاصر ایتالیایی این مفهوم را برای فهم سیاست در دنیای مدرن بازخوانی به کار برده است. کتاب او را مراد فرهادپور و صالح نجفی به فارسی ترجمه کرده اند. آنها در مقدمه کتاب نوشته اند: «آگامبن در هوموساکر می کوشد مساله امکان محض و بالقوگی و قدرت را به مساله اخلاق سیاسی و اجتماعی در بستری پیوند زند که اخلاق مذکور شالوده دینی و مابعدالطبیعی و فرهنگی سابق خویش را در آن از کف داده است.» کتاب هوموساکر بعد از مقدمه از سه دفتر با نام های منطق حاکمیت، هوموساکر و اردوگاه، سرمشق زیست سیاسی دنیای مدرن تشکیل شده است.