«مولوی، چنان که هست» اثری تازه منتشرشده از محمد بقایی (ماکان)، پژوهشگر، نویسنده و مترجم، است که به تازگی توسط انتشارات تهران به چاپ است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده از منظری تازه به آثار و افکار مولوی بپردازد و همچنین افکار او را در نسبت با دیگر چهره های مطرح ایران و جهان بسنجد. در توضیحات خود کتاب به وجه تمایز این کتاب با آثار متعددی که تاکنون درباره مولوی منتشر شده اند اشاره شده است. طبق این توضیحات، آنچه در «مولوی، چنان که هست» گرد آمده مطالبی است که حتی برای خواننده آشنا به افکار مولوی نیز تازگی خواهد داشت. وجه تمایز این اثر با سایر آثار، تاکیدی است که نویسنده در بررسی تطبیقی اندیشه های مولوی با اندیشمندان بزرگ ایران و جهان در زمینه های مختلف فرهنگی داشته و سعی کرده دیدگاه های محوری و بنیادین او را بر اساس رویکردهای نوین تحلیل و بررسی کند. بر این اساس می توان گفت این کتاب برای همه کسانی که مولانا را می شناسند یا قصد شناخت او را از منظری تازه دارند، اثری درخور توجه خواهد بود و برای هر دو گروه کتابی خواندنی است. در بخشی از کتاب که درباره «مولوی و معنای زندگی» است می خوانیم: «برای پاسخ به این پرسش که معنای زندگی چیست، ابتدا باید تکلیف انسان را معلوم کرد. آدمیزادگان از منظر انسانیت مراتبی دارند که از کمترین سطح تا عالی ترین مرتبه قابل تقسیم بندی می باشند. همان طورکه میان ظلمت و نور، بی نهایت رنگ خاکستری وجود دارد، شاخصه های معنابخش زندگی نیز برای هر طیفی از آدمیان متفاوت است و نمی توان الگویی خاص برای همه آنان در نظر گرفت، بنابراین شرح موضوع این پرسش موکول به کشف حقیقت محصول آن است. برای آن که پیراهنی برای کسی تهیه کنید باید اندازه فیزیکی او را بدانید، همین مثال قابل تطبیق با ذهنیت انسان ها است. ولی اگر بخواهیم آدمیان را بدون توجه به ویژگی های فرهنگی و محیطی به طور کلی مورد تامل قرار دهیم، به نظر می رسد زندگی هر انسانی با سه اصل دارای معنا می شود، این سه اصل در تمام ادیان و نحله های فکری پذیرفته شده و هیچ انسانی نیست که دارای عقل سلیم باشد و نخواهد که زندگی خود را بر اساس آنها قرار دهد. اصول موردنظر عبارت اند از اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک که در آثار مولوی به عنوان شاخصه های معنابخش زندگی بسیار مورد تاکید قرار می گیرد. علاوه بر این، امید و شادی نیز از جمله عواملی هستند که مولوی آنها را لازمه زندگی سازنده می داند. شادی مفهومی است که از دیرباز در فرهنگ ایران جایگاه ویژه ای داشته و به آن بسیار اهمیت داده می شد تا آنجا که در برخی از سنگ نبشته های هخامنشی به عنوان یکی از آفریدگان والای پروردگار مطرح شده است. همین اندیشه بعدها به صورت های مختلف در آیین های ایرانی و جشن های ماهانه جلوه گر شد». در بخش های دیگری از این کتاب به ارزش های انسانی، جهان هستی و عرفان و من آدمی توجه شده است. محمد بقایی (ماکان) پیش از این نیز آثار دیگری درباره مولوی تالیف یا ترجمه کرده بود که از میان آنها می توان به «مولوی و نیچه» و «معنای زندگی از نگاه مولانا» اشاره کرد.