.
تجدید چاپ رمان هایی از فوئنتس و آنا زگرس
انتشار : 1403/04/10

 کارلوس فوئنتس در چند رمان شاخصش از جمله در «گرینگوی پیر» و «مرگ آرتمیو کروز» به انقلاب مکزیک و به طور کلی انقلاب آمریکای لاتین پرداخته است. رمان «گرینگوی پیر» که از آثار مشهور فوئنتس است و با ترجمه خواندنی عبدالله کوثری به فارسی منتشر شده، روایتی از ماجراهایی است که بر آمبروز بی یرس، نویسنده و روزنامه نگار آمریکایی رفته است. بی یرس در 71 سالگی به مکزیک رفت تا در انقلاب 1910 مکزیک شرکت کند و در آنجا، آن چنان که می خواست، باشکوه بمیرد. بی یرسی که فوئنتس خلق کرده، قهرمانی انقلابی و تنگ حوصله است که هرچند اسیر فکر مرگ است اما در بیابان های مکزیک زندگی تازه ای می یابد. فوئنتس در این رمان به رابطه ایالات متحد و مکزیک نیز توجه کرده است. انقلاب در مکزیک در چند مرحله جریان داشته است. گرینگوی پیر در مرحله ای پای به مکزیک می گذارد که نزاع برای اصلاحات ارضی و شورش های دهقانی در جامعه جریان دارد. او به انقلاب مکزیک می پیوندد تا با قرار گرفتن در متن نبرد برای آزادی و رهایی، به نوعی آزادی و رهایی خود را در سرزمینی دیگر که شناخت زیادی هم از آن ندارد، بازیابد. کوثری در بخشی از یادداشتی درباره رمان «گرینگوی پیر» درباره انقلاب مکزیک نوشته: «فوئنتس هم زمان با اوکتاویو پاز این انقلاب را تلاشی برای رسیدن به هویتی مستقل و دستیابی به ارزش هایی می داند که اگرچه یک شبه به دست نیامد، اما راه رسیدن به آنها با این انقلاب هموارتر شد و البته این راهی است که همچنان باید پیموده شود، اما با رای و تصمیم خود مردم آمریکای لاتین و نه با مداخلات برادر بزرگ تر یعنی ایالات متحده. او در جایی این سخن را نقل می کند که انقلاب مکزیک غوطه خوردن ناگهانی مکزیک در هستی خود است. در انفجار انقلاب، هر مکزیکی سرانجام در دیداری مرگبار، مکزیکی دیگری را خواهد شناخت». «گرینگوی پیر» رمانی سرراست و آکنده از ماجراست که برخلاف «پوست انداختن»، اثر دیگر فوئنتس، برای طیف گسترده تری از مخاطبان جاذبه دارد. ترجمه انگلیسی «گرینگوی پیر» اولین اثری است که از نویسنده ای مکزیکی در شمار کتاب های پرفروش ایالات متحده بوده است. در بخشی از این رمان می خوانیم: «من ژنرال آرویو هستم. نامش را با صدایی رسا اعلام کرد، اما تکیه بیشتر بر عنوان نظامی اش بود و همان دم گرینگو دریافت که همه جلوه های مبتذل نرینگی مکزیکی یکی پس از دیگری بر موی سپیدش خواهد بارید تا آنگاه که دریابند او تا کجا تاب می آورد؛ آزمون او، آری، اما در عین حال پوشاندن چهره خود از او، سر باز زدن از نشان دادن سیمای واقعی خود. بعد از هنرنمایی با کلت 44 برایش هلهله کردند، یک کلاه لبه پهن مکزیکی به او هدیه دادند، تاکو همراه با چیلی تند سوزان و سوسیس خون به حلقش تپاندند، بطری مسکال را با کرم چاقی در ته آن تعارفش کردند تا تاب او را در برابر تهوع محک بزنند...». «گرینگوی پیر» با ترجمه عبدالله کوثری در نشر ماهی بازچاپ شده است.

«مرده ها جوان می مانند» از آنا زگرس، رمان دیگری است که در نشر ماهی تجدید چاپ شده است. علی اصغر حداد سال ها پیش این رمان را از آلمانی به فارسی برگردانده بود و درواقع این کتاب از ترجمه های قدیمی حداد است که پس از سال ها دوباره در سال های اخیر منتشر شده است. «مرده ها جوان می مانند» رمانی است که در سال 1949 نوشته شده و روایتی است از اوضاع آلمان از پایان جنگ جهانی اول تا پایان جنگ جهانی دوم و این دوره ای است که به برآمدن هیتلر انجامید. زگرس در این رمان سرگذشت چند خانواده با عقاید سیاسی گوناگون را به موازات هم روایت می کند تا نشان دهد چه شرایطی باعث شد جامعه آلمان به چنان انتخاب سیاسی دست بزند و واکنش بخش های مختلف جامعه به این انتخاب چه بود. در این رمان از مقاومت مخفیانه تعدادی از آلمانی ها در برابر حکومت نازی ها هم یاد شده است. آنا زگرس از مطرح ترین نویسندگان قرن بیستم ادبیات آلمان است که در نوامبر 1900 در ماینس متولد شد. او به شکل داوطلبانه در جنگ جهانی اول حضور داشت و پس از گرفتن دیپلم به تحصیل در رشته های هنر، تاریخ فرهنگ، تاریخ و چین شناسی پرداخت. او اولین داستانش را در سال 1924 با عنوان «مردگان جزیره جال» منتشر کرد. زگرس در سال های حیاتش در فرم های مختلف داستان نویسی به نوشتن پرداخت و امروز در میان آثار او از رمان و نوول و داستان کوتاه گرفته تا قطعه های کوتاه و طرح دیده می شود. او جزء نسلی از نویسندگان آلمانی به شمار می رود که با قدرت گرفتن هیتلر به اجبار تن به مهاجرت دادند. زگرس سال های مهاجرتش را در مکزیک گذراند و در 1947 به کشورش بازگشت و البته آلمان شرقی را به عنوان وطن برگزید. او دو سال بعد از این، یکی از مشهورترین آثارش را یعنی «مرده ها جوان می مانند» منتشر کرد و در این رمان سرگذشت ملت آلمان را در بستری تاریخی به تصویر درآورد و روایتی از اقشار و طبقه های گوناگون جامعه در طول زمانی بیش از یک ربع قرن به دست داد. «مرده ها جوان می مانند» در کنار «هفتمین صلیب» از مهم ترین رمان های زگرس به شمار می روند، اما سبک روایت «مرده ها جوان می مانند» به گونه ای است که این رمان را متفاوت تر از دیگر آثار زگرس کرده است. زگرس در این رمان روایت های چندشاخه ای را کنار هم قرار داده و در نهایت روایتی کلی ساخته که در آن روند تکامل آلمان در دهه های پیش از بروز جنگ جهانی دوم نشان داده شده است. زگرس از نویسندگان چپ آلمانی زبان قرن بیستم به شمار می رود که به رئالیسم سوسیالیستی معتقد بودند. دیدگاه طبقاتی زگرس که برآمده از باور او به سوسیالیسم بود، به روشنی در «مرده ها جوان می مانند» دیده می شود. شخصیت پردازی زگرس در این رمان، به گونه ای است که هر یک از شخصیت های داستان را می توان به مثابه طبقه یا قشری مشخص از جامعه آلمان دانست؛ شخصیت هایی که به لحاظ اجتماعی و تاریخی نمونه وار هستند و روایت رمان نشان می دهد که چگونه قشرها و طبقات مختلف جامعه به ظهور فاشیسم کمک کردند. بورژوازی، زمین داران بزرگ و نظامیان هر یک نماینده ای در رمان زگرس دارند و اینها در اتحاد با هم در ظهور فاشیسم نقش داشتند. در این میان، شخصیت دیگری هم در رمان حضور دارد که در مقابل دیگر شخصیت های رمان است و درواقع او نماینده طبقه کارگر است. با این همه «مرده ها جوان می مانند» به لحاظ ارزش های ادبی رمانی درخشان است و ایده ها و باورهای نویسنده آسیبی به روایت رمان وارد نکرده است.