ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایش نامه نویس و بازیگر تئاتر انگلیسی و از مشهورترین چهره های فرهنگی کلاسیک است که تاثیری مهم در بسیاری از عرصه های هنری و ادبی داشته است. شکسپیر یکی از اولین نمایش نامه نویسانی است که اثری از او در ایران منتشر شد. نخستین نمایش نامه کاملی که از او به زبان فارسی ترجمه شد «رام کردن زن سرکش» بود که با ترجمه حسین قلی سالور (اعتمادالسلطنه) در سال 1278 به چاپ رسید. این ترجمه، مانند دیگر ترجمه های آن دوران، از زبان فرانسه انجام شده بود. به این ترتیب می توان گفت که شکسپیر پس از مولیر از اولین نمایش نامه نویسان شاخص غربی است که آثارش در ایران ترجمه و منتشر شده است. از آن زمان تا امروز ترجمه از شکسپیر ادامه یافته و از برخی از آثار او چندین ترجمه در دست است. به طور کلی این اعتقاد وجود دارد که آثار کلاسیک جهانی هر چند سال یک بار باید دوباره ترجمه شوند چراکه هر ترجمه می تواند روایتی تازه از آثاری باشد که آزمون زمان را پس داده اند و به عنوان میراث فرهنگی و ادبی جهان به شمار می روند.

مدتی پیش ترجمه هایی دوزبانه از سه اثر شاخص شکسپیر منتشر شد؛ «مکبث»، «شاه لیر» و «هملت» آثاری هستند که در نشر مهراندیش به چاپ رسیده اند. آن طورکه در توضیحات ناشر آمده، این نخستین بار است که آثار شکسیپر به صورت دوزبانه و بر اساس متون معتبر و ترجمه از زبان اصلی منتشر می شود.

مهدی سجودی مقدم «مکبث» را به فارسی برگردانده و در بخشی از مقدمه اش به این نکته اشاره کرده که نمایش نامه تراژیک «مکبث»، کوتاه ترین و آخرین تراژدی نوشته شده توسط ویلیام شکسپیر و یکی از مشهورترین و برجسته ترین آثار اوست که به اعتقاد بسیاری بین سال های 1599 و 1606 نوشته شده است. او همچنین نوشته که: «جان مایه مکبث وقایع تاریخی اسکاتلند است، که شکسپیر با به خدمت گرفتن برخی عناصر و وقایع آن، به همراه ذوقی ادیبانه و زبانی برکشیده و نافذ و درآمیختن اندیشه هایی والا، که می توانند جان آدمی را متاثر سازند، آن را در قالب نمایش نامه ای کم نظیر جاودانه ساخته است». ظاهرا در اولین اجرای «مکبث» خود شکسپیر هم نقش داشته است.

این اجرا در سال 1611 در تماشاخانه گلوب لندن به صحنه رفته است. سال ها بعد و در سال 1623 و در دوران پادشاهی جیمز یکم، که او را از حامیان نوشته های شکسپیر دانسته اند، نخستین نمونه «مکبث» چاپ و منتشر شد. متن مبنای این ترجمه فارسی از «مکبث»، متن انگلیسی فلجر شکسپیر لایبرری است که از معتبرترین مراکز شکسپیرشناسی جهان به شمار می رود. سطربندی و قالب ترجمه نیز مشابه متن انگلیسی بوده و با اجتناب از ترجمه پاراگرافی، در مقابل هر سطر انگلیسی یک سطر فارسی قرار گرفته است. در پایان کتاب میرمجید عمرانی متنی با عنوان «ژرف نگری نمایش مکبث» نوشته و در آن به نقد و واکاوی اثر پرداخته است. او در بخش پایانی متنش نوشته: «ما در این نمایش گواه انسان دوستی رزم جویانه شکسپیریم. پیکار در برابر مکبث، پیکار برای رهایی آدمی از ستم و خودکامگی است.

مکبث هم برای خود و هم برای دیگران مرگ می آورد. او، ازاین رو، بار گناه دوگانه ای را به دوش می کشد. هرچند مکبث در بسیاری زمینه ها با تعریف کلاسیک تراژدی می خواند، ولی تنها تراژدی شکسپیر است که تبهکار- قهرمان نیز هست. آدم خوب و بزرگی را که همه ستایش می کنند، بگیرید و نه تنها در تن و جان، بلکه در خوی و خرد نیز ویرانش کنید. تازه پس از آن، تا می توانید خوارش دارید و قهرمان سوگ وارش کنید. به زبان دیگر، چنان شایسته همدردی اش کنید که در زمان مرگش، بینندگان بیش از آنکه از او بیزار شوند، برایش دل بسوزانند و از دیدن پایان سیه روزی او آرام یابند تا اینکه از دیدن نابودی اش خرسند گردند. این کار بزرگی است که شکسپیر به گونه ای درخشان در نمایش سوگناک مکبث به انجام می رساند».

«شاه لیر» نیز با ترجمه مهدی سجودی مقدم در نشر مهر اندیش منتشر شده است. این اثر آن طور که مترجم نیز در دیباچه اش نوشته، نمایش نامه ای است در پنج پرده و دو خط داستانی دارد که آن را یکی از بزرگ ترین و جاودانه ترین تراژدی های شکسپیر می دانند و برخی همچون پرسی بیش شلی، شاعر غزل سرای انگلیسی، آن را کامل ترین نمونه هنر نمایشی موجود در جهان دانسته اند. مترجم همچنین به این نکته اشاره کرده که هیچ نشانه و مدرک روشن و آشکاری در دست نیست که نشان دهد «شاه لیر» در چه زمانی نوشته شده اما بر اساس پژوهش شکسپیرشناسان و شواهد موجود می توان حدس زد که بین سال های 1603 و 1606 نوشته شده باشد.

میرمجید عمرانی در متنی که با عنوان ژرف نگری نمایش در انتهای کتاب نوشته، به بررسی و واکاوی اثر پرداخته و در بخشی از آن نوشته: «شاه لیر که بیش از چهارصد سال پیش نوشته شده و زندگی جامعه ای در سده های بس دورتر از آن را به نمایش می کشد، اینک در روزگار ما، به آسانی به درونمان راه می گشاید و به سادگی سراپایمان را به لرزه درمی آورد. ما همه کردیلیاهایمان را که به جانمان بندند، از دست می دهیم، یا اگر آن اندازه بختیار باشیم که از دستشان ندهیم، با ترس همیشگی از دست دادنشان زندگی می کنیم».

نمایش نامه «هملت» با ترجمه علی اسلامی به چاپ رسیده است. مترجم در مقدمه اش به برخی ویژگی های این نمایش نامه اشاره کرده از جمله آنکه این اثر بلندترین نمایش نامه شکسپیر است و اثری منحصربه فرد در ادبیات جهان است و هیچ اثری را نمی توان یافت که تا این حد درباره اش صحبت کرده یا نوشته باشند. «هملت» به دلیل پیچیدگی های زبانی و معنایی از دیرباز مورد توجه منتقدان و فیلم سازان قرار داشته است. برای مثال از سال 1900 تا امروز بیش از پنجاه فیلم بر اساس این نمایش نامه ساخته شده است. این ترجمه از «هملت» بر مبنای متن انگلیسی چاپ دانشگاه ییل با تصحیح برتن رافل و نسخه کمبریج با تصحیح فیلیپ ادواردز صورت گرفته است که هر دو از کامل ترین نسخه های موجود «هملت» هستند. مترجم در پایان کتاب هم متنی تحلیلی درباره «هملت» نوشته و در آن کوشیده لایه های پنهان و موضوعات بحث برانگیز این شاهکار تاریخ ادبیات را بررسی کند.